Uznanie zagranicznego wyroku rozwodowego w Polsce

W polskim porządku prawnym przewidziana została możliwość uzyskania wyroku rozwodowego przez polskiego obywatela również poza granicami kraju. Jednakże samo uzyskanie rozwodu za granicą nie oznacza jeszcze, że rozwód ten będzie skuteczny w świetle prawa polskiego. Zależnie od tego, w jakim kraju przeprowadzone zostało postępowanie rozwodowe, należy skorzystać z odpowiedniej procedury pozwalającej na uznanie wydanego rozwodu w Polsce. Niedopełnienie formalności związanych z uznaniem zagranicznego wyroku rozwodowego w Polsce skutkuje m.in. brakiem możliwości zawarcia w Polsce kolejnego małżeństwa.

Procedura uznania wyroku rozwodowego wydanego przez sąd zagraniczny uzależniona jest od daty jego wydania oraz od tego czy został on wydany przez sąd państwa będącego członkiem Unii Europejskiej, czy też przez sąd państwa nienależącego do Unii Europejskiej.

WYROK ROZWODOWY WYDANY PRZEZ SĄD PAŃSTWA BĘDĄCEGO CZŁONKIEM UNII EUROPEJSKIEJ

W przypadku wyroków wydanych w państwach, które są członkami Unii Europejskiej zastosowanie znajduje Rozporządzenie Rady Europy nr 2201/2003 z 27 listopada 2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, na mocy którego kraje członkowskie Unii Europejskiej zobowiązane są do automatycznego uznawania wyroków rozwodowych. W przypadku zatem gdy orzeczenie rozwodu nastąpiło w jednym z krajów Unii Europejskiej po dacie przystąpienia do niej Polski (1 maja 2004 r.) wystarczy samo zarejestrowanie rozwodu w urzędzie stanu cywilnego, bez konieczności przeprowadzenia postępowania sądowego. Procedurę tę można przeprowadzić w Polsce w urzędzie stanu cywilnego lub za pośrednictwem konsula.

Konieczne w tym przypadku jest złożenie wniosku do kierownika urzędu stanu cywilnego o wpisanie orzeczenia o rozwodzie jako wzmianki dodatkowej w akcie małżeństwa. Wniosek taki składa się na urzędowym formularzu, zaś do wniosku należy dołączyć:

1. oryginał zagranicznego orzeczenia;
2. dokument stwierdzający prawomocność orzeczenia, czyli zaświadczenie o braku odwołania od wyroku (chyba że prawomocność orzeczenia wynika z treści orzeczenia);
3. oryginał urzędowego tłumaczenia wskazanych wyżej dokumentów dokonany przez tłumacza przysięgłego;
4. w przypadku jeśli wyrok rozwodowy został wydany w trybie zaocznym, należy dostarczyć również oryginał lub uwierzytelniony odpis dokumentu stwierdzającego, że pismo wszczynające postępowanie lub dokument równorzędny został doręczony stronie, która się nie stawiła.

Wniosek o uznanie orzeczenia można złożyć osobiście, przez ustanowionego na piśmie pełnomocnika (konieczne w tym przypadku jest uiszczenie opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł na konto urzędu miasta właściwego dla urzędu stanu cywilnego) lub przez przesłanie dokumentów do urzędu stanu cywilnego miejsca sporządzenia aktu stanu cywilnego. Wniosek taki podlega opłacie w kwocie 11 zł.

WYROK ROZWODOWY WYDANY PRZEZ SĄD PAŃSTWA, KTÓRE NIE JEST CZŁONKIEM UNII EUROPEJSKIEJ PO 1 LIPCA 2009 R.

Wyroki rozwodowe wydane przez sądy państw niebędących członkami UE od dnia 1 lipca 2009 r., podobnie jak wyroki wydawane przez sądy państw członkowskich Unii Europejskiej, są uznawane bezpośrednio i podlegają jedynie procedurze rejestracji. Procedurę tę można przeprowadzić w Polsce w urzędzie stanu cywilnego lub za pośrednictwem konsula. Procedura rejestracji wygląda podobnie, jak w przypadku rejestracji wyroku wydanego przez sąd państwa Unii Europejskiej.

W przypadku odmowy dokonania czynności przez kierownika urzędu stanu cywilnego niezbędne jest zainicjowanie postępowania cywilnego o rozstrzygnięcie, czy orzeczenie organu państwa obcego podlega albo nie podlega uznaniu (art. 1148 kpc).

WYROK ROZWODOWY WYDANY PRZEZ SĄD PAŃSTWA, KTÓRE NIE JEST CZŁONKIEM UNII EUROPEJSKIEJ PRZED 1 LIPCA 2009 R. ORAZ WYROK ROZWODOWY WYDANY PRZEZ SĄD PAŃSTWA BĘDĄCEGO CZŁONKIEM UNII EUROPEJSKIEJ PRZED 1 MAJA 2004 R.

Wyroki rozwodowe wydane przez sądy państw niebędących członkami UE przed 1 lipca 2009 r. oraz wyroki rozwodowe wydane przez sąd państwa będącego członkiem Unii Europejskiej przed 1 maja 2004 r. nie są uznawane bezpośrednio i mogą zostać uznane w świetle prawa polskiego tylko w wyniku przeprowadzenia postępowania cywilnego o rozstrzygnięcie, czy orzeczenie organu państwa obcego podlega albo nie podlega uznaniu (art. 1148 kpc). Sądem właściwym w takim przypadku jest sąd okręgowy właściwy ze względu na ostatnie wspólne miejsce zamieszkania małżonków na terenie Polski, zaś w przypadku gdy takiego miejsca nie ma, właściwym jest sąd okręgowy w Warszawie. W realizacji wniosków o uznanie wyroków rozwodowych wydanych przed 1 lipca 2009 r. oraz w realizacji wniosków o uznanie wyroków rozwodowych wydanych przez sądy państw członkowskich Unii Europejskiej przed 1 maja 2004 r.  konsul nie pośredniczy.

Wniosek o uznanie wyroku sądu zagranicznego może złożyć każdy, kto ma w tym “interes prawny”, a więc przede wszystkim strony postępowania rozwodowego, ale również ich spadkobiercy lub opiekunowie prawni. Do wniosku należy dołączyć dokumenty wymienione przy procedurze rejestracyjnej wyroku w urzędzie stanu cywilnego. Składając wniosek o uznanie wyroku sądu zagranicznego należy uiścić opłatę sądową w kwocie 300 zł.

Po rozpoznaniu wniosku, w przypadku uznania przez sąd, że nie zachodzą przesłanki do odmowy uznania wyroku, sąd wyda postanowienie o uznaniu wyroku rozwodowego. Prawomocne orzeczenie sądu jest wiążące dla kierownika urzędu stanu cywilnego i stanowi podstawę do wpisu wzmianki o rozwodzie do akt stanu cywilnego.