WŁADZA RODZICIELSKA I WSPÓŁDECYDOWANIE O ISTOTNYCH SPRAWACH DZIECKA

Władza rodzicielska stanowi szczególnego rodzaju więź prawną pomiędzy rodzicami a ich dziećmi. Zgodnie z art. 95 § 1 kro istotą władzy rodzicielskiej jest obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Tak rozumiana władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, niezależnie od tego, czy dziecko pochodzi z małżeństwa, czy ze związku nieformalnego.

Jak stanowi art. 97 § 1 kro w sytuacji, gdy władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, a więc gdy żadne z nich nie jest tej władzy pozbawione, ani w jej wykonywaniu ograniczone, każdy z rodziców jest w takim samym stopniu obowiązany, jak i uprawniony do jej wykonywania. Oznacza to, że w zakresie zwykłych bieżących spraw codziennego życia dziecka każde z rodziców ma prawo do samodzielnego podejmowania decyzji. Żaden z rodziców nie powinien utrudniać drugiemu realizacji praw przysługujących mu względem dziecka.

Ograniczeniem tej zasady samodzielności jest nałożony ustawowo na rodziców obowiązek współdecydowania o istotnych sprawach dziecka. Niezależnie od tego, czy na co dzień rodzice wychowują dziecko razem, czy żyją osobno, są oni zobowiązani do wspólnego podejmowania decyzji w istotnych sprawach dziecka. Do takich istotnych spraw zaliczyć można np. czasowe powierzenie pieczy nad dzieckiem, wybór sposobu leczenia dziecka, decyzję o zabiegu lekarskim, wyborze szkoły, zajęciach dodatkowych, wydaniu paszportu czy wyjeździe dziecka za granicę.

Rodzice powinni dążyć do osiągnięcia kompromisu w istotnych sprawach dziecka mając na uwadze przede wszystkim jego dobro. Nierzadko jednak zdarza się, że osiągnięcie porozumienia jest wyjątkowo trudne i dochodzi do sytuacji, w których jedno z rodziców w sposób znaczący uniemożliwia drugiemu podejmowanie decyzji odnoście dziecka. Jak wynika z art. 97 § 2 kro w przypadku braku wspólnego porozumienia rodziców o istotnych sprawach dziecka rozstrzyga sąd opiekuńczy.

Zaznaczyć należy, że czynnikiem warunkującym konieczność wspólnego podejmowania decyzji w istotnych sprawach dziecka jest, wynikający z faktu posiadania władzy rodzicielskiej, zakres praw i obowiązków rodzica. Warto przy tym zwrócić uwagę, że często prawo rodzica do współdecydowania, zwłaszcza w odniesieniu do rodzica posiadającego ograniczoną władzę rodzicielską, nie jest właściwie rozumiane. Rodzic, któremu sąd ograniczył władzę rodzicielską do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka ma bowiem, stosownie do zakresu tego ograniczenia, prawo do współdecydowania w istotnych sprawach, w takim samym zakresie, w jakim prawo to przysługuje rodzicowi posiadającemu pełną władzę rodzicielską. Nie może jednak podejmować samodzielnie decyzji w zakresie zwykłych bieżących spraw codziennego życia dziecka, ponieważ takie prawo przysługuje rodzicowi posiadającemu pełną władzę rodzicielską.

W przypadku zatem, gdy jeden z rodziców utrudnia drugiemu współdecydowanie o istotnych sprawach dziecka, drugi rodzic, również ten, który posiada ograniczoną władze rodzicielską, może złożyć do sądu rejonowego wniosek o rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka. Podkreślić należy, że rozstrzygnięcie sądu zastępuje tylko wolę rodziców wynikającą z jej rozbieżności, dlatego rodzice mogą po zapadnięciu rozstrzygnięcia wspólnie powziąć odmienną decyzję.