Częściowe ubezwłasnowolnienie małżonka a jego zdolność procesowa w postępowaniu rozwodowym

W dniu 21 grudnia 2017 r. Sąd Najwyższy podjął uchwałę zgodnie z którą jednoznacznie stwierdził, że małżonek częściowo ubezwłasnowolniony nie ma zdolności procesowej w sprawie o rozwód. (Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 21 grudnia 2017 r., III CZP 66/17, Legalis).

Zdolność procesowa

Na wstępie wskazania wymaga, że zdolność procesowa to zdolność podmiotów postępowania sądowego do podejmowania czynności procesowych, takich jak np. wytaczanie powództwa i zaskarżanie orzeczeń sądowych, składanie wszelkiego rodzaju oświadczeń i wniosków. Zgodnie zatem z uchwałą SN samodzielne wytoczenie powództwa o rozwód przez osobę ubezwłasnowolnioną częściowo nie jest możliwe. Podkreślić należy, że zdolność procesowa jest bezwzględną przesłanką procesową, której brak po stronie powoda skutkować będzie odrzuceniem pozwu.

Zdolność procesowa w procesie o rozwód

Przyznanie takiej osobie zdolności procesowej w procesie o rozwód, a w konsekwencji również w innych niemajątkowych sprawach małżeńskich, prowadziłoby do niedostatecznego uwzględnienia skutków prawnych, jakie pociąga za sobą rozwód w sferze prawa rodzinnego, w tym w zakresie stosunków majątkowych, prawa spadkowego i administracyjnego.

Brak przyznania osobie częściowo ubezwłasnowolnionej zdolności procesowej nie oznacza jednak, że osoba taka nie może realizować uprawnień procesowych, w tym inicjowania postępowania rozwodowego, bowiem zgodnie z art. 66 kpc może ona działać przez swojego przedstawiciela ustawowego.