Ograniczenie władzy rodzicielskiej rodzica w przypadku utrudniania relacji z drugim rodzicem

Najbardziej uciążliwym środkiem ingerencji we władze rodzicielską, będzie jej sądowe ograniczenie w przypadku utrudniania bądź uniemożliwiania realizacji kontaktów z dzieckiem drugiemu rodzicowi. Jednak dla ograniczenia władzy rodzicielskiej z tego powodu niezbędne będzie zaistnienie podstawowej przesłanki w prawie rodzinnym, a mianowicie przesłanki dobra dziecka. W piśmiennictwie prawniczym podjęto kilka prób zdefiniowania pojęcia dobra dziecka. Niewątpliwie jest to wyrażenie oznaczające dodatnią – w społecznej hierarchii wartości – ocenę sytuacji dziecka z punktu widzenia zaspokojenia jego potrzeb za pomocą świadczeń o charakterze majątkowym i niemajątkowym.

Art 109 kro przedstawia otwarty katalog zarządzeń których celem jest wyżej wspomniane zabezpieczenie dobra dziecka poprzez liczne ograniczenia władzy rodzicielskiej. Najczęściej ograniczenie to może polegać na osłabianiu bezpośredniego kontaktu rodzica z dzieckiem, bądź poddawaniu relacji rodzic-dziecko pod kontrolę czy nadzór odpowiednich organów.

Zarządzenia wymienione ustawowo przedstawiają się następująco:

1) sąd może zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania, w szczególności do pracy z asystentem rodziny, realizowania innych form pracy z rodziną, skierować małoletniego do placówki wsparcia dziennego, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej lub skierować rodziców do placówki albo specjalisty zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń;

2) może on także określić, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, albo poddać rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun;

3) sąd może także poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego;

4) może skierować małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi lub:

5) zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej albo powierzyć tymczasowo pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom lub osobie, niespełniającym warunków dotyczących rodzin zastępczych, w zakresie niezbędnych szkoleń, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej albo zarządzić umieszczenie małoletniego w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej.

Warto również wspomnieć iż z pozoru groźnie wyglądający katalog dotkliwych ograniczeń jest stosowany tylko po uprzednim dokładnym zbadaniu stanu faktycznego, w szczególności związku emocjonalnego na linii rodzic- dziecko, rozwoju psychofizycznego dziecka oraz zaspakajania jego potrzeb materialnych i niematerialnych.

Ustawodawca regulując wyżej wymienione środki ograniczenia, eliminuje ich represyjny charakter skupiając się raczej nad ochroną zagrożonego dobra dziecka (post. SN z 28.4.2000 r., II CKN 452/00, Legalis). Widoczna jest również dyrektywa profilaktycznego działania sądu pozwalająca na ingerencję w sprawowanie władzy rodzicielskiej, już w przypadku zagrożenia dobra dziecka, a nie dopiero po wystąpieniu negatywnych skutków (post. SN z 13.9.2000 r., II CKN 1141/00, Legalis). Natomiast nie wolno również zapominać iż w przypadku znacznego i dostatecznie uprawdopodobnionego zagrożenia dobra dziecka sąd może pozbawić całkowicie władzy rodzicielskiej, bez wcześniejszego stosowania wymienionych wyżej ograniczeń (post. SN z 11.1.2000 r., I CKN 1072/99, Biul. SN 2000, Nr 4, poz. 14)