Sprawa karna przeciwko rodzicowi a reprezentacja dziecka.

Co się dzieje wtedy, gdy oskarżonym o popełnienie przestępstwa na szkodę dziecka jest jeden z rodziców? Jak wygląda reprezentacja dziecka w sprawa karna prowadzonej przeciwko rodzicowi. Zgodnie z art. 51 § 2 kodeksu postępowania karnego, jeżeli pokrzywdzonym jest małoletni czynności procesowe podejmuje za niego przedstawiciel ustawowy, czyli w zdecydowanej większości przypadków jego matka lub ojciec.

Ma to szczególne znaczenie w przypadku tzw. przestępstw wnioskowych lub ściganych z oskarżenia prywatnego, kiedy to przykładowo ojciec uderzył dziecko, powodując przy tym roztrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni. Nierzadko w takiej sytuacji drugi rodzic podejmuje działania w imieniu dziecka zmierzające do ukarania sprawcy, starając się reprezentować je przed sądami i organami ścigania. Podkreślić jednak należy, że nie będzie on do tego uprawniony.[1] Nie sposób bowiem nie zauważyć możliwych rozterek prawnych, które mogą pojawić się na gruncie opisanego zdarzenia. Po pierwsze, pamiętać należy, że przedstawicielem ustawowym dziecka jest każdy rodzic, któremu przysługuje władza rodzicielska, w tym również potencjalny sprawca przestępstwa. Co więcej, zarówno matka jak i ojciec jest uprawniony do działania w imieniu swojego potomka samodzielnie. Jeżeli rodzice równocześnie składają sprzeczne oświadczenia woli za małoletniego żadne z nich nie dojdzie do skutku. Widzimy więc, że w przedstawionej sytuacji nie sposób prosto zastosować przepisu k.p.k. przytoczonego na wstępie, skoro oskarżony rodzić mógłby skutecznie torpedować jakiekolwiek działania podejmowanie przeciwko niemu. Z kolei możliwość reprezentowania małoletniego przez drugiego rodzica, który nie działał na jego szkodę, mogłaby prowadzić do pewnych nadużyć. Nie trudno wyobrazić sobie sytuację, gdy relację między małżonkami ulegają istotnemu pogorszeniu, w związku z czym jeden z nich instrumentalnie zaczyna wykorzystywać dziecko przeciwko drugiemu. Często z powodu błahych oskarżeń więzi rodzinne między oskarżonym rodzicem a jego potomkiem ulegałyby znacznemu rozluźnieniu, co byłoby ciężkie do naprawienia w przyszłości.

Mając na uwadze powyższe dylematy, rola rodzica żądającego wszczęcia postępowania karnego przeciwko drugiemu rodzicowi oskarżonemu o działanie na szkodę ich dziecka powinna ograniczać się do zawiadomienia właściwych organów ścigania o przestępstwie.  Dalsze czynności w imieniu małoletniego będzie już podejmować kurator wyznaczony przez sąd opiekuńczy, po dokonaniu samodzielnej oceny czy dobro dziecka zostało rzeczywiście naruszone.

[1] Zob. Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 30 września 2010 r., sygn. akt I KZP 10/10

Kancelaria Adwokacka Wrocław adwokat Marta Olejnik-Hejne specjalizuje się w obszarach: prawo karne Wrocław, podział majątku Wrocław, adwokat dozór elektroniczny Wrocław, Sprawa karna przeciwko rodzicowi a reprezentacja dziecka.