PUBLIKACJE

Rozwód – z orzekaniem o winie czy bez orzekania ?

 „… i ślubuję ci miłość, wierność i uczciwość małżeńską oraz że cię nie opuszczę aż do śmierci…” brzmią słowa przysięgi małżeńskiej. Jednak życie często weryfikuje znaczenie tych słów i zamiast długiego wspólnego życia małżonkowie podejmują decyzję o rozstaniu. W sytuacji rozwodu pojawiają się pytanie, czy zdecydować się na rozwód z orzekaniem o winie, czy może jednak bez, zgodnie bowiem z art. 57 § 1 KRiO, sąd orzekając rozwód orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia małżeńskiego.

Rozwód bez orzekania o winie – najmniej kosztowy

Niewątpliwie najprostszym i najmniej kosztownym, zarówno pod względem finansowym, jak i emocjonalnym, jest rozwód bez orzekania o winie. Sąd może zaniechać orzekania o winie wyłącznie na zgodny wniosek stron. Jeżeli między małżonkami nie ma konfliktu w zakresie alimentów czy opieki nad dziećmi, to sąd nie prowadzi długotrwałego postępowania dowodowego w celu ustalenia winy za rozpad małżeństwa i udziela rozwód zazwyczaj już na pierwszej lub drugiej rozprawie. W przypadku takiego rozwiązania następują skutki jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy za rozpad małżeństwa.

Obowiązki alimentacyjne w przypadku rozwodu bez orzekania o winie

Rozwód bez orzekania o winie ma swoje konsekwencje w zakresie obowiązków alimentacyjnych między rozwiedzionymi małżonkami. Zgodnie bowiem z art. 60 § 1 KRiO w przypadku, kiedy małżonek rozwiedziony znajduje się w niedostatku, a nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, może żądać od drugiego małżonka dostarczania środków utrzymania (alimentów) w zakresie odpowiadającym swoim usprawiedliwionym potrzebom oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego małżonka. Obowiązek dostarczania alimentów małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Jednakże w przypadku niezawarcia nowego małżeństwa obowiązek ten nie jest dożywotni, co do zasady wygasa po upływie 5 lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego małżonka, przedłuży ten termin.

Rozwód z orzeczeniem o winie

Jeśli choć jeden z małżonków sprzeciwia się zaniechaniu przez sąd orzekania o winie, sąd zobowiązany jest ustalić, która ze stron ponosi winę za rozpad małżeństwa. Rozwód z orzekaniem o winie jest znacznie bardziej absorbujący, zarówno czasowo, finansowo jak też, a może przede wszystkim, emocjonalnie, bowiem przeprowadzenie wielu dowodów wykazujących winę małżonka wiąże się często z pogłębieniem istniejącego konfliktu między małżonkami.

Rozwód w tej formie dotyczy zarówno sytuacji, w której za wyłącznie winnego zostaje uznany jeden z małżonków, przy jednoczesnym braku winy drugiego małżonka, jak też sytuacji, gdy oboje małżonków zostaje uznanych za winnych rozpadowi małżeństwa. Zachowaniem przesądzającymi o winie małżonka jest najczęściej zdrada, nadużywanie alkoholu i inne uzależniania, a także stosowanie przemocy domowej oraz nieprzyczynianie się do zaspokajania podstawowych potrzeb rodziny.

Orzeczenie o winie jednego z małżonków rozszerza zakres obowiązku alimentacyjnego między rozwiedzionymi małżonkami. Małżonek niewinny, którego sytuacja materialna istotnie pogorszyła się w stosunku do jego dotychczasowego standardu życia, ma prawo żądać dochodzenia alimentów od małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia. W przeciwieństwie do rozwodu bez orzekania o winie, zmiana standardu życia na gorszy nie musi być związana z niedostatkiem, wystarczy, że zostanie wykazana dysproporcja między sytuacją materialną niewinnego małżonka po rozstaniu, a sytuacją, w jakiej znajdowałby się on, gdyby do rozwodu nie doszło. Obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. W przeciwieństwie jednak do rozwodu bez orzekania o winie, obowiązek ten może trwać nawet dożywotnio, nie wygasa po upływie 5 lat od orzeczenia rozwodu, niezależnie od tego czy sąd orzekł wyłączną winę jednego z małżonków czy winę obojga małżonków. Warto dodać, że małżonkowi, któremu została przypisana wyłączna wina za rozpad pożycia małżeńskiego alimenty nie przysługują.

Koszty procesowe – rozwód

Różnice między rozwodem z orzekaniem o winie a bez orzekania zachodzą także na gruncie kosztów procesowych. Podstawowym kosztem jest stała, niezależna od stanowiska stron i podnoszonych żądań opłata sądowa za pozew o rozwód w wysokości 600 zł. Generalną zasadą jest, iż koszty sądowe ponosi strona przegrywająca, zatem opłatę tę poniesie małżonek uznany przez sąd za wyłącznie winnego rozpadu małżeństwa. Jednak w przypadku orzeczenia rozwodu na zgodny wniosek stron, bez orzekania o winie, sąd zwróci połowę uiszczonej opłaty, czyli 300 zł. Warto zwrócić również uwagę, że przeprowadzenie postępowania dowodowego w zakresie udowodnienia winy będzie skutkowało podniesieniem kosztów procesu.

Zaznaczyć należy, że czasem zdarzyć się może sytuacja, gdy jeden z małżonków zmieni swoje stanowisko w zakresie winy drugiego małżonka. Gdy zmiana stanowiska nastąpi w trakcie trwania sprawy o rozwód bez orzekania o winie, małżonek może zażądać rozwodu z orzekaniem o winie drugiego małżonka aż do uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. Jeżeli jednak początkowo jeden z małżonków żąda orzeczenia o winie drugiego, a następnie chce się rozwieść bez orzekania o winie, musi uzyskać zgodę drugiego małżonka.

Jeśli po wydaniu wyroku rozwodowego któryś z małżonków nie zgadza się z orzeczeniem co do winy albo jej braku, może wnieść apelację tylko w zakresie co do winy. Podkreślić przy tym należy, że jeżeli w wyroku orzekającym rozwód nie ma rozstrzygnięcia dotyczącego winy, nie można domagać się jej rozstrzygnięcia w osobnym procesie sądowym.

Orzeczenie o winie nie ma co do zasady wpływu na kwestię władzy rodzicielskiej i opieki nad wspólnymi małoletnimi dziećmi oraz zobowiązania alimentacyjne na dzieci, pod warunkiem jednak, że zawinione i udowodnione zachowanie małżonka nie godzi w dobro dzieci. Wiele bowiem przesłanek powodujących uznanie małżonka jako osoby wyłącznie winnej rozkładu pożycia, takich jak uzależnienie czy stosowanie przemocy, ma istotnie znaczenie także przy orzekaniu o powierzeniu władzy rodzicielskiej i opiece nad dziećmi.

Sąd może pozostawić taką samą władzę rodzicielską obojgu rodzicom pod warunkiem, że złożą oni zgodny wniosek oraz przedstawią porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie.

Sąd może także powierzyć pełną władzę rodzicielską jednemu z rodziców, pozbawiając lub ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do dziecka. Konsekwencją tego jest przyznanie opieki nad dzieckiem oraz miejsca stałego pobytu dziecka rodzicowi posiadającemu pełną władzę rodzicielską.

71 721 50 70 | webowy.maniak@gmail.com | Website | + posts

Prawnik specjalizujący się w sprawach rozwodowych i rodzinnych we Wrocławiu